Kongres Polonii Amerykańskiej (PAC) wydał specjalne oświadczenie, w którym wsparł starania Polski o odszkodowania za niemieckie zbrodnie wojenne i zniszczenie kraju podczas okupacji niemieckiej w latach 1939-45. Z opublikowanego w mediach społecznościowych dokumentu komitetu wykonawczego PAC wynika, że organizacja zbiera informacje i przygotowuje plan dalszych działań.
„Agresja i okupacja Niemiec spowodowały katastrofalne zmiany w Polsce. Kraj poniósł największe straty majątkowe, osobowe i materialne w stosunku do całkowitej liczby ludności spośród wszystkich krajów europejskich. Efekty są i będą widoczne dla wielu kolejnych pokoleń” – zauważają przedstawiciele Kongresu Polonii Amerykańskiej podkreślając, iż ich organizacja popiera starania o odszkodowania dla Polski za zniszczenia wojenne spowodowane inwazją Niemiec i okupacją Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939-1945. W ich ocenie „kwestia ta wciąż stanowi jedno z najpoważniejszych wyzwań w powojennej historii Polski”.
Przedstawiciele PAC informują jednocześnie, że Kongres Polonii Amerykańskiej jest w trakcie gromadzenia informacji i sporządzania planu dotyczącego podjęcia odpowiedniej akcji. „Do dnia dzisiejszego Polska nie otrzymała należnego odszkodowania za poniesione straty. Raport o stratach poniesionych przez Polskę w wyniku niemieckiej agresji i okupacji w czasie II wojny światowej 1939-1945 został przygotowany w Polsce przez zespół 33 badaczy i specjalistów z różnych dziedzin wiedzy i nauki, w tym historyków, archiwistów, rzeczoznawców majątkowych, ekonomistów, i adwokatów. Łączna kwota obliczonych strat wynosi 6,22 bln złotych polskich – równowartość 1,53 bln USD, 1,3 bln euro” – przypominają. Zwracają uwagę, iż „fakt, że Polska znalazła się pod opresyjną kontrolą sowiecką po II wojnie światowej, uniemożliwił rozstrzygnięcie sprawy reparacji”. „Układ Poczdamski z 1945 roku określał obowiązek wypłacania przez Niemcy odszkodowań Polsce, jednak jednocześnie wprowadził zasadę, że będzie to się odbywało poprzez ZSRR. Polska nie miała wpływu na postanowienia tego porozumienia. Państwo polskie, nie tylko nie było w stanie współdecydować o wypłatach reparacji, ale także zostało zmuszone do oddania ZSRR znacznej ilości węgla – surowca strategicznego, który był bardzo potrzebny w czasach powojennej odbudowy. Ponadto Polska została pozbawiona jakiejkolwiek pomocy finansowej po II wojnie światowej. Niemcy zachodnie i inne państwa Europy zachodniej otrzymały pomoc z Europejskiego Programu Odbudowy – znanego również jako Plan Marshalla, podczas gdy Polska została zmuszona przez władze Związku Radzieckiego do jego odrzucenia” – podkreślają przedstawiciele Kongresu Polonii Amerykańskiej.
„Państwo niemieckie, aby zabezpieczyć się przed wypłacaniem odszkodowań za szkody wojenne, powołało się na doktrynę immunitetów jurysdykcyjnych, która pozbawiła polskie ofiary wojny drogi prawnej do dochodzenia zadośćuczynienia od Niemiec. Powyższe okoliczności skłoniły rząd polski do wystąpienia w sposób oficjalny do państwa Niemieckiego, w celu kompleksowego rozstrzygnięcia kwestii odszkodowań. We wrześniu 2022 roku polski parlament przyjął, rozwiązanie w sprawie dochodzenia odszkodowań za szkody wyrządzone przez Niemcy podczas II wojny światowej. W październiku 2022 roku Rzeczpospolita Polska formalnie zażądała od Republiki Federalnej Niemiec wypłaty odszkodowania w wysokości 6,22 bilionów złotych polskich – równowartość 1,53 biliona dolarów amerykańskich – za straty materialne i niematerialne, a także odszkodowania dla poszczególnych ofiar niemieckiej agresji i okupacji oraz członków ich rodzin. W nocie dyplomatycznej z 28 grudnia 2022 roku Niemcy odmówiły podjęcia jakichkolwiek negocjacji z Polską, twierdząc, że temat jest zamknięty. Podobnie jak rząd Rzeczypospolitej Polskiej, a także większość polskiego społeczeństwa, nie możemy zgodzić się z takim twierdzeniem. W pełni zgadzamy się z poglądem, że kwestia należnego odszkodowania od Niemiec za szkody wyrządzone w Polsce w latach 1939-1945 nie może być uznana za zamkniętą, uregulowaną lub przedawnioną” – czytamy w wydanym przez PAC dokumencie. Kongres Polonii Amerykańskiej wyraził przy tym nadzieję, że rząd niemiecki podejmie kroki w celu zrekompensowania strat poniesionych przez Polskę, gdyż sprawiedliwa rekompensata jest konieczna zarówno dla pojednania, jak i budowy ładu międzynarodowego.
„Przynajmniej dwa Polonijne pokolenia zostały bezpośrednio dotknięte poprzez II wojnę światową, wiele osób wyemigrowało w wyniku niemieckiej agresji na Polskę i nie mogło tam powrócić. Praworządność zgodna z obecnym etapem rozwoju prawa międzynarodowego oraz ochrony praw człowieka wymaga od każdego kraju wypłaty odszkodowania za wszystkie szkody spowodowane bezprawną agresją. Odszkodowania należą się także Polsce, wypłacane były przez Niemców innym państwom i narodom. Jest niesprawiedliwością to, że Berlin odmawia wypłacenia odszkodowań Polsce. Mamy nadzieję, że rząd niemiecki podejmie systemowe kroki w celu zrekompensowania strat poniesionych przez Polskę po stronie Niemiec. Wierzymy, że sprawiedliwa rekompensata jest niezbędna zarówno dla pojednania, jak i dla budowania porządku międzynarodowego” – stwierdzają przedstawiciele PAC.
Kongres Polonii Amerykańskiej jest organizacją reprezentującą około 10 milionów Polaków i Amerykanów polskiego pochodzenia w USA. Ich głos stanowi mocne wsparcie dla polskiego rządu, który 1 września 2022 r. przedstawił kompleksowy raport szczegółowo opisujący straty materialne poniesione przez Polskę w czasie II wojny światowej wraz z zobowiązaniem do żądania od Niemiec pieniędzy z tytułu reparacji w wysokości 1,3 bln euro. Niemieckie MSZ odrzuciło roszczenia Polski i stwierdziło, że sprawa jest zamknięta, a rząd niemiecki nie będzie prowadził w tej kwestii żadnych negocjacji.
Anna Wiejak